Wyniki finansowe firm gazowych - kto zarabia najwięcej?

Wprowadzenie do finansów sektora gazowego w Polsce

Polski sektor gazowy przechodzi okres znaczących transformacji, co znajduje odzwierciedlenie w wynikach finansowych firm działających w tej branży. Zmiany geopolityczne, inwestycje w dywersyfikację dostaw, rosnące ceny surowców oraz fuzje i przejęcia kształtują obecny obraz finansowy rynku. W niniejszym artykule przedstawiamy kompleksową analizę sytuacji finansowej głównych graczy na polskim rynku gazu, porównując ich przychody, zyski, marże oraz kluczowe wskaźniki rentowności.

PGNiG (ORLEN) - lider polskiego rynku

Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo, po fuzji z PKN ORLEN, stanowi największy podmiot na polskim rynku gazu. Przeanalizujmy jego wyniki finansowe:

Kluczowe wskaźniki finansowe (2022):

• Przychody: 70,3 mld PLN (wzrost o 31% r/r)
• EBITDA: 13,7 mld PLN
• Zysk netto: 4,8 mld PLN
• Marża EBITDA: 19,5%
• ROE (zwrot z kapitału własnego): 12,3%
• Zadłużenie netto/EBITDA: 0,9

Wyniki finansowe PGNiG w 2022 roku były pod silnym wpływem niestabilnej sytuacji na europejskim rynku gazu oraz procesów związanych z fuzją z PKN ORLEN. Pomimo tych wyzwań, spółka zanotowała znaczący wzrost przychodów, choć marża zysku netto była niższa niż w roku poprzednim ze względu na wyższe koszty zakupu gazu i inwestycje w infrastrukturę.

Segmenty działalności:

• Poszukiwanie i Wydobycie: 9,2 mld PLN przychodów (wzrost o 19% r/r)
• Obrót i Magazynowanie: 55,8 mld PLN przychodów (wzrost o 35% r/r)
• Dystrybucja: 4,2 mld PLN przychodów (wzrost o 12% r/r)
• Wytwarzanie: 1,1 mld PLN przychodów (wzrost o 15% r/r)

Najwyższą rentowność PGNiG osiąga w segmencie Poszukiwanie i Wydobycie, gdzie marża EBITDA wynosi około 40%. Segment Obrót i Magazynowanie, mimo najwyższych przychodów, charakteryzuje się znacznie niższą marżą na poziomie 7-9%.

GAZ-SYSTEM - strategiczny operator systemu przesyłowego

Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM odpowiada za przesył gazu ziemnego oraz zarządzanie krajową siecią gazociągów przesyłowych. Jako spółka Skarbu Państwa, pełni kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski.

Kluczowe wskaźniki finansowe (2022):

• Przychody: 4,5 mld PLN (wzrost o 8% r/r)
• EBITDA: 2,3 mld PLN
• Zysk netto: 0,9 mld PLN
• Marża EBITDA: 51%
• ROE: 5,7%
• Nakłady inwestycyjne: 2,9 mld PLN

GAZ-SYSTEM charakteryzuje się stabilnymi przychodami i wysoką marżą EBITDA, co jest typowe dla regulowanych operatorów systemów przesyłowych. Spółka generuje przewidywalne przepływy pieniężne, które w znacznej mierze przeznacza na ambitny program inwestycyjny, obejmujący rozbudowę krajowej sieci przesyłowej i połączeń międzysystemowych.

W 2022 roku GAZ-SYSTEM zakończył kluczowy projekt Baltic Pipe, gazociąg łączący Polskę z norweskimi złożami gazu. Inwestycja o wartości około 1,6 mld EUR znacząco zwiększyła możliwości dywersyfikacji dostaw gazu do Polski, ale wpłynęła również na poziom zadłużenia spółki.

Polskie LNG (część GAZ-SYSTEM)

Spółka zarządzająca terminalem LNG w Świnoujściu została w 2021 roku włączona do struktury GAZ-SYSTEM, co utrudnia przeprowadzenie niezależnej analizy jej wyników. Dostępne dane wskazują jednak na znaczący wzrost przychodów związany z rozbudową terminalu i zwiększonym importem skroplonego gazu ziemnego.

Kluczowe wskaźniki finansowe (szacunki dla 2022):

• Przychody: 1,2 mld PLN
• EBITDA: 0,6 mld PLN
• Zysk netto: 0,29 mld PLN
• Przepustowość terminalu: 6,2 mld m³ rocznie (po rozbudowie)

Terminal LNG w Świnoujściu odgrywa kluczową rolę w strategii dywersyfikacji dostaw gazu do Polski. W 2022 roku osiągnął rekordowy poziom wykorzystania, co przełożyło się na wzrost przychodów. Trwająca rozbudowa terminalu, która zwiększy jego przepustowość do 8,3 mld m³ rocznie, powinna zapewnić dalszy wzrost przychodów w najbliższych latach.

Hermes Energy Group - prywatny gracz na rynku

Hermes Energy Group to jeden z największych prywatnych podmiotów na polskim rynku gazu, specjalizujący się w dostawach gazu dla klientów biznesowych i przemysłowych.

Kluczowe wskaźniki finansowe (2022):

• Przychody: 3,7 mld PLN (wzrost o 42% r/r)
• EBITDA: 0,3 mld PLN
• Zysk netto: 0,185 mld PLN
• Marża EBITDA: 8,1%
• Wolumen sprzedaży gazu: 2,8 mld m³

Hermes Energy Group odnotował w 2022 roku dynamiczny wzrost przychodów, co było związane zarówno ze wzrostem cen gazu, jak i rozwojem bazy klientów. Spółka aktywnie rozszerza swoją działalność na rynki sąsiednie, w tym Czechy i Słowację, co powinno przełożyć się na dalszy wzrost przychodów w kolejnych latach.

Warto zauważyć, że Hermes Energy Group, jako firma prywatna, osiąga relatywnie wysoką rentowność w porównaniu do innych podmiotów handlujących gazem. Jest to wynik efektywnego zarządzania portfelem kontraktów i koncentracji na najbardziej rentownych segmentach klientów biznesowych.

Unimot - dywersyfikacja działalności

Unimot to spółka notowana na GPW, działająca w różnych segmentach rynku energetycznego, w tym LPG, paliw płynnych, energii elektrycznej oraz gazu ziemnego.

Kluczowe wskaźniki finansowe (2022) - całość działalności:

• Przychody: 13,5 mld PLN (wzrost o 56% r/r)
• EBITDA: 0,28 mld PLN
• Zysk netto: 0,132 mld PLN
• Marża EBITDA: 2,1%

Segment gazu ziemnego stanowi około 15% przychodów Unimotu, generując w 2022 roku przychody na poziomie około 2 mld PLN. Spółka koncentruje się głównie na dostawach gazu dla średnich przedsiębiorstw oraz rozwija sieć dystrybucji LNG dla klientów poza zasięgiem sieci gazowej.

Unimot charakteryzuje się niższymi marżami niż wyspecjalizowane firmy gazowe, co jest typowe dla podmiotów działających w wielu segmentach rynku energetycznego. Jednocześnie dywersyfikacja działalności zapewnia spółce większą stabilność przychodów w okresach zmienności na poszczególnych rynkach.

Gas Storage Poland - magazynowanie gazu

Gas Storage Poland, spółka zależna od PGNiG, zarządza podziemnymi magazynami gazu w Polsce. Jej wyniki finansowe są konsolidowane w ramach Grupy PGNiG, jednak dostępne informacje pozwalają oszacować skalę działalności.

Kluczowe wskaźniki (2022):

• Przychody: ok. 0,9-1,1 mld PLN
• Pojemność magazynowa: 3,2 mld m³
• Inwestycje: ok. 0,3 mld PLN

Gas Storage Poland, jako operator strategicznej infrastruktury, charakteryzuje się stabilnymi przychodami i wysoką marżą EBITDA (szacowaną na 45-50%). Segment magazynowania gazu zyskał na znaczeniu w kontekście niepewności dostaw i konieczności utrzymywania większych rezerw strategicznych, co przekłada się na pełne wykorzystanie dostępnych pojemności magazynowych.

Porównanie efektywności kosztowej

Analiza efektywności kosztowej poszczególnych firm gazowych pokazuje znaczące różnice w strukturze kosztów i zdolności do generowania marży:

• PGNiG: Koszty operacyjne stanowią około 78% przychodów, co przekłada się na marżę operacyjną na poziomie 22%. Największe koszty to zakup gazu oraz amortyzacja infrastruktury wydobywczej.
• GAZ-SYSTEM: Koszty operacyjne stanowią około 46% przychodów, co daje marżę operacyjną na poziomie 54%. Główne koszty to utrzymanie infrastruktury i amortyzacja.
• Hermes Energy Group: Koszty operacyjne stanowią około 90% przychodów, co daje marżę operacyjną na poziomie 10%. Dominującym kosztem jest zakup gazu.
• Unimot (segment gazowy): Koszty operacyjne stanowią około 96% przychodów, co przekłada się na marżę operacyjną na poziomie 4%. Główne koszty to zakup gazu i logistyka.

Widoczne są zasadnicze różnice między podmiotami infrastrukturalnymi (GAZ-SYSTEM, Gas Storage Poland), które osiągają wysokie marże, a firmami handlującymi gazem (Hermes, Unimot), które działają w warunkach znacznie niższych marż i większej konkurencji. PGNiG, jako podmiot zintegrowany pionowo, osiąga marże pośrednie, łącząc działalność wydobywczą (wysokomarżową) z handlową (niskomarżową).

Inwestycje i perspektywy rozwoju

Analizując perspektywy rozwoju poszczególnych firm, warto zwrócić uwagę na ich plany inwestycyjne, które determinują przyszłe możliwości wzrostu:

• ORLEN (po przejęciu PGNiG): Planuje inwestycje na poziomie 70 mld PLN w latach 2023-2030 w całym segmencie gazu, w tym zwiększenie wydobycia krajowego, rozwój morskich farm wiatrowych i technologii wodorowych.
• GAZ-SYSTEM: Program inwestycyjny na lata 2023-2027 zakłada nakłady w wysokości 11 mld PLN, obejmujące rozbudowę krajowej sieci przesyłowej i zwiększenie przepustowości połączeń międzysystemowych.
• Hermes Energy Group: Planuje inwestycje na poziomie 0,5-0,7 mld PLN w latach 2023-2025, koncentrując się na rozwoju własnej infrastruktury LNG i ekspansji na rynki zagraniczne.
• Unimot: Planuje inwestycje w segment gazowy na poziomie 0,2-0,3 mld PLN, głównie w rozwój sieci dystrybucji LNG i biometanu.

Największe inwestycje są realizowane przez spółki kontrolowane przez Skarb Państwa, co jest związane z strategicznym charakterem infrastruktury gazowej dla bezpieczeństwa energetycznego Polski. Podmioty prywatne koncentrują się na niszach rynkowych i innowacyjnych rozwiązaniach, które mogą zapewnić wyższe stopy zwrotu przy ograniczonych nakładach inwestycyjnych.

Wpływ sytuacji geopolitycznej na wyniki finansowe

Kryzys energetyczny w Europie i konflikt w Ukrainie miały znaczący wpływ na wyniki finansowe firm gazowych w Polsce:

• Pozytywny wpływ: Wzrost cen gazu przełożył się na wyższe marże dla firm posiadających własne wydobycie (PGNiG) oraz możliwość zwiększenia marż handlowych w okresach dużej zmienności cen.
• Negatywny wpływ: Konieczność szybkiej dywersyfikacji dostaw i zakupu gazu po wysokich cenach spot obciążyła wyniki finansowe firm handlowych. Wprowadzenie mechanizmów ochronnych dla odbiorców końcowych (tarcza antyinflacyjna) ograniczyło możliwość przeniesienia wzrostu kosztów na klientów.

Długoterminowo, inwestycje w dywersyfikację dostaw i rozbudowę infrastruktury, mimo że kosztowne, powinny przyczynić się do większej stabilności i odporności polskiego rynku gazu na zewnętrzne wstrząsy cenowe.

Wyzwania i ryzyka finansowe dla sektora

Firmy gazowe w Polsce stoją przed szeregiem wyzwań finansowych:

• Koszty transformacji energetycznej: Dostosowanie infrastruktury do przesyłu gazów zdekarbonizowanych (wodór, biometan) wymaga znaczących nakładów inwestycyjnych.
• Niepewność regulacyjna: Zmieniające się regulacje unijne dotyczące roli gazu w transformacji energetycznej mogą wpłynąć na długoterminową stopę zwrotu z inwestycji.
• Zmienność cen gazu: Wysokie wahania cen gazu zwiększają ryzyko związane z kontraktami długoterminowymi i zarządzaniem zapasami.
• Koszty finansowania: Rosnące stopy procentowe zwiększają koszt obsługi zadłużenia, co jest szczególnie istotne dla firm realizujących duże programy inwestycyjne.

Podsumowanie - kto zarabia najwięcej?

Analiza wyników finansowych firm gazowych w Polsce pokazuje zróżnicowany obraz rentowności i perspektyw rozwoju:

• Największe zyski bezwzględne generuje obecnie PGNiG (ORLEN), co jest efektem skali działalności i integracji pionowej (od wydobycia po sprzedaż detaliczną).
• Najwyższą rentowność osiągają operatorzy strategicznej infrastruktury - GAZ-SYSTEM i Gas Storage Poland, których działalność jest regulowana i mniej narażona na konkurencję.
• Najdynamiczniej rosnące przychody notują prywatni gracze - Hermes Energy Group i Unimot, którzy elastycznie dostosowują się do zmieniających się warunków rynkowych.

Analiza wskaźników finansowych sugeruje, że w perspektywie średnioterminowej najlepsze perspektywy rozwoju mają:

• Spółki inwestujące w infrastrukturę LNG i mniejsze instalacje regazyfikacyjne, które będą kluczowe dla zwiększenia elastyczności systemu gazowego.
• Firmy rozwijające technologie wodorowe i biometanowe, które mogą odegrać istotną rolę w dekarbonizacji sektora gazowego.
• Podmioty oferujące zintegrowane usługi energetyczne, łączące dostawy gazu z zarządzaniem energią i efektywnością energetyczną.

Jednocześnie warto zauważyć, że polski rynek gazu znajduje się w fazie transformacji, której finalny kształt będzie zależał od wielu czynników zewnętrznych, w tym polityki klimatycznej UE, globalnej sytuacji geopolitycznej oraz tempa rozwoju alternatywnych źródeł energii.